Bohaterem powieści jest Paweł Iwanowicz Cziczikow, który zajeżdża ze swym stangretem Selifanem oraz lokajem Pietrkiem do miasta gubernialnego N., gdzieś na rosyjskiej prowincji. Cziczikowa poznajemy powoli. Wydaje się on człowiekiem porządnym, zadbanym i grzecznym. Nie jest zbyt bogaty, ale też i nie jest biedny, „ani tłusty, ani chudy” – jest dosyć bezbarwny. Przyjeżdża do miasta N. w konkretnym celu:...
„Portret” to historia młodego i bez grosza artysty Andrieja Pietrowicza Czeczkowa, który w sklepie ze sztuką natrafia na przerażająco realistyczny portret i jest zmuszony go kupić. Obraz jest magiczny i stawia go przed dylematem – zmagać się, by w oparciu o własne talenty utorować sobie drogę w świecie, czy przyjąć pomoc magicznego malarstwa dla zagwarantowanego bogactwa i sławy. Postanawia stać się...
Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i rosyjskiej. Iwan Szpońka to młody mężczyzna, który, choć nie jest zbyt bystry, to jednak umie zadbać o swoje sprawy. Został mianowany przewodniczącym w swojej klasie, gdy był młody, chociaż było kilku znacznie lepszych od niego, i zdobył sympatię jednego z najbardziej przerażających nauczycieli w szkole. Potem zaczyna służbę w wojsku i dorobiwszy się...
Minął ostatni dzień przed Bożym Narodzeniem. Nastała jasna zimowa noc. Wyjrzały gwiazdy. Księżyc majestatycznie wypłynął na niebo - poświecić ludziom dobrej woli i całemu światu, iżby wszyscy mogli wesoło kolędować i sławić Chrystusa. Mróz brał mocniej niż z rana; ale za to było tak cicho, że skrzypienie zamarzniętego śniegu pod butem słyszało się na pół wiorsty. Ani jedna jeszcze gromadka chłopców...